Hoe Overleef Ik... Het onderwijssysteem: Intuïtie als sleutel

Januari, 2025

Het onderwijs en de zorg staan voor een grote uitdaging. En dit is niet iets nieuws. Iedereen voelt het: het systeem kraakt. Leraren en zorgprofessionals lopen vast in structuren die vooral gericht zijn op meetbaarheid, controle en efficiëntie. En terwijl we wanhopig proberen om al die vinkjes op onze lijsten af te werken, ontstaat er een gat. Een kloof tussen wie we werkelijk zijn en wie we volgens het systeem moeten zijn.

We spreken vaak over verandering, over hervorming van het systeem. En gelukkig zijn er al zoveel vernieuwende projecten, initiatieven en mensen die hieraan bouwen. Maar ik geloof dat we nu aan de rand staan van iets diepers.

De volgende stap in deze beweging kan alleen gezet worden als we een vaardigheid omarmen die we allemaal al bezitten, maar op grote schaal verwaarlozen: Intuïtie.

Waarom Intuïtie Onmisbaar is in Onderwijs 

In mijn werk met ouders, professionals en kinderen zie ik het keer op keer: intuïtie is vaak de stille kracht achter de meest betekenisvolle én impactvolle momenten. Het is make it or break it als het aankomt op contact met kinderen. Kinderen hebben het, vaak, nog helemaal intact, waarmee ze van nature een wijsheid bij zich dragen.

Je kent het misschien wel, een peuter die vertelt over herinneringen van vóór de geboorte, over een overleden opa of oma die ‘s nachts op bezoek kwam, of een kind dat dwars door je heen lijkt te kijken en rake vragen stelt of confronterende waarheden uitspreekt.

Voor intuïtie is vaak geen ruimte. Er is een strak tijdschema, er zijn tastbare doelen te behalen, en als de tijd er wél voor is, is het vaak te confronterend om aan te horen. De intrinsieke magie wordt dan ook aan de lopende band de kop ingedrukt. Maar hebben we eigenlijk wel door wat we hiermee doen? 

Welke effecten dit heeft en wat we een kind afpakken op zo een moment?

Tijdens mijn werk in de jeugdzorg was ik eens aanwezig in een klas in het speciaal basisonderwijs, waarbij de kinderen allerlei nieuwsgierige vragen stelden aan de juf: ‘Hoe vliegt de kerstman door de lucht?’, ‘Bestaan er echt feeën?’, ‘Bestaat magie?’ Allemaal prachtige ingangen voor een open gesprek, maar de juf wilde zo snel mogelijk aan de slag met rekenen en deed het af met: 

‘Nou jongens, sinterklaas bestaat niet, de kerstman bestaat niet, magie is niet echt. Zijn we nu klaar met al die stomme vragen?! Wie er nu nog iets zegt zonder dat je toestemming hebt gekregen, die speelt vanmiddag niet buiten.’

Ik was geschokt. Hoe hard wil je verwondering en ontvankelijkheid de kop in drukken? En de kans om te verbinden met deze kids... Al denk je zelf dat het allemaal onzin is, je kunt altijd het gesprek aan gaan en als het echt helemaal niet uit komt, parkeer het dan even. Geef aan dat je het hoort en er later tijd voor maakt. Ik kon er niet bij met mijn hoofd. Maar wat bleek? Dit soort dingen gebeurde daar in die klas de hele dag door, elke dag. Wat de reden hiervan was is mij helaas niet helemaal duidelijk geworden, daar zal ik nu ook even niet verder op ingaan. Het effect bij de kinderen, dat zag ik wel direct.

Het belang van intuïtie voor een gezonde ontwikkeling

Omdat ik er zoveel mee werk, voelt het voor mij ondertussen als vanzelfsprekend. Maar is men wel op de hoogte van alle voordelen van intuïtie ontwikkeling, of beter gezegd: het heel houden hiervan, bij kinderen? Ik zal even een beknopte opsomming maken:

• Meer ontspanning: Kinderen ervaren meer innerlijke rust en kalmte wanneer ze intuïtief handelen.

• Boost in zelfvertrouwen: Ze leren vertrouwen op hun eigen gevoel en beslissingen, wat hun zelfvertrouwen versterkt.

• Scherper geheugen en betere cognitieve functies: Doordat de pijnappelklier gezond kan werken en de linker en rechter hersenhelften beter communiceren ontstaat een sterker geheugen en scherpere cognitieve vaardigheden.

• Sneller leren en informatie verwerken: Door het derde oog met lichaamswijsheid te combineren kunnen kinderen informatie efficiënter opnemen en toepassen.

• Gemakkelijker prikkels verwerken: Ze kunnen zich beter ontladen van overprikkeling en sneller herstellen na intense ervaringen.

• Verbetering van fysiek en mentaal welzijn: Intuïtie ondersteunt zowel de mentale als fysieke gezondheid door balans te brengen in het zenuwstelsel.

• Vermindering van gedragsproblemen: Intuïtief handelen helpt kinderen emoties beter te reguleren, wat leidt tot rustiger gedrag.

• Keuzes maken wordt makkelijker: Kinderen leren sneller beslissingen nemen die écht bij hen passen.

• Bewustwording van innerlijke processen: Ze herkennen en benoemen beter wat er in hen omgaat.

• Stimuleren van intrinsieke motivatie: Intuïtieve kinderen, dus eigenlijk alle kinderen, hebben een natuurlijke nieuwsgierigheid en motivatie om te leren en ontdekken.

Deze punten zijn stuk voor stuk ontzettend belangrijk voor een gezonde ontwikkeling van het kind. Toch blijft intuïtie vaak onderbelicht, weggestopt achter regels, structuren en systemen die vooral gericht zijn op tastbare resultaten. Terwijl het de drijvende kracht van vele positieve eigenschappen is. Als we écht willen bouwen aan een betere toekomst, bijvoorbeeld met regeneratief onderwijs als doel – onderwijs dat gericht is op leven, groei en balans voor een gezonde toekomst voor het geheel. Dan kunnen we dit niet langer negeren en kleineren.

In de wijze woorden van Rudolf Steiner: ‘We zullen alleen goede leraren zijn wanneer we een levendige belangstelling hebben voor alles wat er in de wereld gebeurt. Juist door deze interesse voor de wereld kunnen we het enthousiasme krijgen dat we nodig hebben voor onze school en voor ons werk. Als het voor opvoeding en onderwijs in de eerste plaats nodig is kennis te veroveren omtrent het wezen van de mens, dan komt het er in de praktijk vooral op aan, welke instelling, welke zielenhouding de leraar, de opvoeder heeft; doordat hij een wereldbeschouwing bezit, die zijn wortels heeft in het spirituele leven.’

Dit gedachtegoed wordt versterkt door Magchiel C. Matthijsen, die het als volgt verwoordde: 

'Spirituele mensenkennis is de esoterische opdracht van de leraar.'

Voor mij betekent dit dat we in onderwijs en zorg verder moeten kijken dan wat meetbaar is, de ruimte moeten geven aan wat intuïtief voelbaar is en ook als spaceholders dienen voor de volgende generatie om ontvankelijk en vol verwondering en vertrouwen te kunnen ontdekken en leren.

De maatschappelijke uitdagingen van nu vragen nou eenmaal om een diepere vorm van bewustzijn. Niet nóg meer systemen, niet nóg strakkere kaders, niet nóg strenger toespreken, maar een generatie die van binnenuit sterk staat en ook de kans krijgt om zich hierin te ontwikkelen. Vanuit een gezond innerlijk systeem kan vernieuwing ontstaan, duurzame groei plaatsvinden, en kan er gebouwd worden aan een toekomst die écht houdbaar is, omdat het continu veerkrachtig kan meebewegen in het moment.

Zonder de bewuste inzet van intuïtie laten we de helft van ons potentieel onbenut. Het is alsof we een krachtige motor hebben, maar slechts op halve kracht draaien. Dat is niet alleen zonde, het is een gemiste kans.

Intuïtie is niet alleen een hulpmiddel. Het is een belangrijke sleutel.

Hier ligt mijn hart. Niet alleen als professional, maar ook als mens, ouder en begeleider. Dit gaat over meer dan systemen en structuren; dit gaat over jou, over mij, over ons. Als dit iets bij je raakt, als je voelt dat hier iets zit wat jou of jouw organisatie verder kan helpen, voel je dan vrij om contact met me op te nemen. Mijn inbox staat open – ik kijk ernaar uit om van je te horen.

Ben je nieuwsgierig en wil je hier zelf, met je klas of gezin direct mee aan de slag? Sinds kort bied ik een DIY gids aan voor intuïtieve ontwikkeling: 22 paginas vol inzichten, praktische oefeningen, inspirerende tips en reflectievragen die je uitdagen om spelenderwijs dieper te ontdekken. Je vindt het hier

Op naar een generatie in balans! Ga je mee?